Historia kultu Matki Bożej Wieleńskiej - według dawnej opowieści, którą przekazują sobie ludzie do dzisiaj, Matka Boża miała się objawić na pniu lipowym w Wieleniu pewnej pobożnej, ubogiej pasterce gęsi. Miejsce objawienia otoczono wielką czcią. Z części zaś pnia lipowego wyrzeźbiono figurę Matki Bożej i postawiono na miejscu objawienia, w pobliżu jeziora, które nazwano Mariackim. Maryja wyraziła też pragnienie, aby w Wieleniu wzniesiono ołtarz (kościół) dla Jej Syna. Prośbę Maryi spełnił wojewoda poznański, Beniamin Zaremba dopiero w końcu XIII wieku. Wybudował kościół i sprowadził cystersów. Tu zaczyna się już historia udokumentowana. Kiedy poprzednie wydarzenia miały miejsce, trudno ustalić. Według starych opowiadań ludowych, działo się to przed przyjściem cystersów na te tereny. Cystersi przybyli w te strony w XIII wieku ad locus Marinę, do miejsca poświęconego już Maryi nad Jeziorem Mariackim (Lacus Sanctae Mariae). Wynikałoby stąd, że kult Matki Bożej Wieleńskiej musiał tu istnieć już dawniej, a zakonnicy przejęli go, rozwijali i utrwalali.